ДУШАНБЕ, 01.09.2023 /АМИТ «Ховар»/. 1 сентябр Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ — Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Рӯзи дониш ва дарси сулҳ бинои асосӣ ва таълимии Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлонро дар ноҳияи Данғара мавриди истифода қарор доданд.
Бинои бошукуҳ ба истиқболи 35-солагии Истиқлолияти давлатӣ бо тарҳи замонавӣ ва услуби меъмории миллӣ бунёд гардида, дорои шароити муосири илмомӯзӣ мебошад.
Фармоишгари иншоот Муассисаи давлатии Дирексияи сохтмони иншооти ҳукуматии Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва паймонкор Ҷамъияти саҳомии кушодаи “СТС Иншоот” буда, лоиҳаи бино аз тарафи Ҷамъияти саҳомии кушодаи “Пажуҳишгоҳи илмӣ-лоиҳакашӣ ва ҷустуҷӯии “САНИИОСП” таҳия гардидааст.
Донишгоҳ аз таҳхона ва 4 бинои ба ҳам пайваст иборат буда, қисми марказӣ аз 9 ошёна, ду бинои паҳлуӣ аз 7 ва қисми сеюм аз 3 ошёна иборат мебошад.
Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни шиносоӣ бо шароити фароҳамгардида дар бинои асосии Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон бо омӯзгорону донишҷӯён мулоқоти самимӣ доир намуда, ба истифода супоридани бинои хуштарҳи муосирро ба онҳо таҳният гуфтанд.
Таъкид гардид, ки бо истифода аз шароити муҳайёгардида дар ин боргоҳи таълимӣ ба тарбияи кадрҳои баландихтисоси соҳаи тандурустӣ таваҷҷуҳи аввалиндараҷа зоҳир карда шавад.
Дар қисми маъмурӣ раёсати донишгоҳ, китобхонаи марказӣ бо толори барҳавои хониш, китобхонаи электронӣ, толори калони маҷлисӣ-фарҳангӣ, осорхонаи марказӣ, марказу шуъбаҳо, садорати факултетҳо ва дигар иншооти ёрирасон ҷойгир шудаанд.
Дар ошёнаҳои аз 4-ум то 6-уми бино кафедраҳои умумитаълимии донишгоҳ, аз ҷумла забонҳои хориҷӣ, ҷомеашиносӣ, химия, биологияи тиббӣ, физикаи тиббӣ ва информатика, фармакология, микробиология, беҳдошт ва вогиршиносӣ мавҷуд мебошанд.
Бинои асосии донишгоҳ дар масоҳати 1,8 гектар қомат афрохта, масоҳати умумии он 25 ҳазору 956 метри мураббаъро ташкил медиҳад, ки аз ин 13 ҳазору 787 метри мураббаъ масоҳати муфиди таълимӣ аст.
Дар бинои навбунёд 194 ҳуҷраи корӣ барои омӯзгорону кормандон ва 80 синфхонаи таълимӣ, дар умум беш аз 2000 ҷойи нишаст мавҷуд аст. Толорҳои маҷлисӣ ва лексионӣ 12 ададро ташкил медиҳанд.
Толори бошукуҳи маҷлисӣ ва фарҳангии донишгоҳ дорои 1100 ҷойи нишаст буда, бо мизу курсӣ ва дастгоҳу таҷҳизоти зарурӣ барои баргузории ҷамъомаду чорабиниҳои гуногун муҷаҳҳаз гардидааст. Масоҳати умумии толори мазкур 1 ҳазору 164 метри мураббаъро дар бар мегирад. Минбаъд тамоми чорабиниҳои илмию фарҳангӣ ва маърифатии донишгоҳ дар ин толори муҳташам баргузор мешаванд.
Ҳоло дар донишгоҳ 4 марказ-Маркази таҳсилоти баъд аз дипломӣ, Маркази омӯзиши симулятсионӣ, Маркази технологияҳои иттилоотӣ ва Маркази ягонаи тестӣ амал менамоянд. Маркази омӯзиши симулятсионӣ, ки дар ошёнаи дуюми бинои асосӣ ҷойгир аст, бо муосиртарин дастгоҳҳои омӯзишӣ муҷаҳҳаз мебошад. Дастгоҳҳои омӯзишӣ барои баланд бардоштани малакаву маҳорати касбии донишҷӯён пешбинӣ гардидаанд.
Яке аз омилҳои асосии пешбурди фаъолияти таълимии муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ таъмини маводи таълимӣ барои донишҷӯён ва мунтазам ғанӣ гардонидани фонди китобхона ба шумор меравад. Толори хониши китобхонаи донишгоҳ 160 ҷои нишаст дошта, аз адабиёти гуногуни илмиву дарсии ин ганҷинаи бебаҳо донишҷӯён босамар истифода мебаранд.
Дар фонди китобхонаи донишгоҳ 33 ҳазору 269 нусха китоб мавҷуд аст, ки 29 ҳазору 940 нусхаи онро адабиёти таълимӣ ташкил медиҳад. Дар фонди китобхона инчунин адабиёти электронӣ ҷамъоварӣ гардидааст, ки шумораи он аз 75 ҳазору 474 маводи таълимию методӣ ва илмӣ иборат мебошад.
Дар китобхонаи электронӣ, ки 150 ҷои нишаст дорад, адабиёти гуногун, аз ҷумла асарҳои олимони тоҷик дар соҳаи илми тиб ва адабиёти соҳавии хориҷӣ ба таври электронӣ ба донишҷӯён пешкаш мешавад. Дар умум бо дарназардошти шумораи имрӯзаи донишҷӯёни донишгоҳ таъмини онҳо бо китоб ва маводи таълимӣ вобаста ба забони таҳсил, тоҷикӣ ва русӣ ба меъёр мувофиқ аст.
Бинои таълимии рақами 1, ки аз таҳхона ва шаш ошёна иборат аст, дар масоҳати 0,5 гектар сохта шудааст. Масоҳати умумии бинои нави таълимӣ 3 ҳазору 814 метри мураббаъро ташкил медиҳад, ки масоҳати муфиди он 2 ҳазору 451 метри мураббаъ мебошад. Дар бинои таълимӣ 16 синфхона, 6 озмоишгоҳи илмию фаннӣ бо 318 ҷои нишаст ва як толори барҳавои лексионӣ бо 100 ҷои нишаст барои таълими донишҷӯён мавҷуд аст.
Дар бино кафедраҳои тиббӣ — назариявӣ, ки асосан донишҷӯёни курсҳои 1 ва 3 таълим мегиранд, ҷойгир шудаанд. Аз ҷумла, кафедраҳои заминавӣ, ба монанди анатомияи нормалӣ, физиологияи нормалӣ ва патологӣ, анатомияи патологӣ, гистология ва тибби судӣ.
Дар шафати бинои асосӣ ва таълимии донишгоҳ дар масоҳати 1083 метри мураббаъ ошхонаи барҳаво бо тарҳи замонавӣ сохта шудааст. Дар ошхона имкон аст дар як вақт ба 300 нафар хизмат расонида шавад. Ошхона бо таҷҳизоти нонпазӣ, омода кардани хӯрок ва дигар дастгоҳҳои зарурӣ ҷиҳозонида шудааст. Илова бар ин, дар таҳхонаи бино низ дар масоҳати 600 метри мураббаъ барои 200 ҷои нишаст ошхона сохта шудааст.
Ҳамин тариқ, дар бинои асосӣ ва бинои таълимии навбунёд ҳамагӣ 96 синфхонаи барҳаво бо 2 ҳазору 388 ҷои нишаст, 1 толори фарҳангӣ ва 13 толори маҷлисию лексионӣ бо 2 ҳазору 290 ҷойи нишаст, ки дар умум 4 ҳазору 678 ҷои нишастро ташкил медиҳанд, барои таълиму тарбияи донишҷӯён шароити арзанда фароҳам овардаанд. Инчунин дар ин биноҳо 6 озмоишгоҳи илмию фаннӣ бо муосиртарин таҷҳизот муҷаҳҳаз гардидаанд.
Бо дарназардошти имконияти шумораи синфхонаҳо, озмоишгоҳҳо ва толорҳои лексионӣ дар донишгоҳ имкон аст, ки 5 ҳазор нафар донишҷӯён ба таҳсил фаро гирифта шаванд.
Ёдовар мешавем, ки соли 2016 бо мақсади таъмин намудани муассисаҳои тандурустии вилояти Хатлон бо кадрҳои баландихтисоси соҳа бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва амалишавии нишондиҳандаҳои Паёми солонаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси Олӣ бо ташаббуси Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон таъсис дода шуд.
Дар ин замина 31 августи соли 2016 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо гузоштани санги асос ба сохтмони бинои асосии Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон дар ноҳияи Данғара оғоз бахшиданд.
Тибқи лоиҳаи тарҳрезишуда, дар ин ҷо беш аз 15 бино ва дигар иншооти ёрирасон, аз ҷумла бинои асосӣ, чор бинои таълимӣ, ду хобгоҳ барои донишҷӯён, хобгоҳ барои омӯзгорон, се толори лексионӣ, ошхона, толору майдончаи варзишӣ, ҳавзи шиноварӣ ва клиникаи донишгоҳӣ бунёд мегардад.
Бо бунёди биноҳо ва таъсиси маҷмаа дар Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон, ки дар масоҳати беш аз 22 гектар ҷойгир мешавад, барои таҳсили зиёда аз 5000 нафар донишҷӯён шароити арзандаи илмомӯзӣ фароҳам оварда мешавад.
Таъсиси Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон аз дастовардҳои назарраси соҳаи тандурустии даврони соҳибистиқлолии мамлакат ба шумор меравад. Имсол ба ташкилшавии донишгоҳ 7 сол пур мешавад ва ҳоло ин боргоҳи илму хирад дар марҳилаи ташаккул қарор дорад.
Тӯли солҳои 2016 — 2023 заминаи моддӣ — техникии донишгоҳ марҳила ба марҳила таҳким ёфтааст. Дар айни замон дар донишгоҳ омӯзгорону донишҷӯён аз компютерҳои фардӣ, ноутбук, принтер ва сканер, проекторҳои мултимедӣ, тахтаҳои электронӣ, дастгоҳу таҷҳизот ва аёнияти замонавии таълимию таҷрибавӣ дар раванди таълим васеъ истифода мебаранд.
Бо мақсади таъмин намудани донишҷӯёни шаҳру ноҳияҳои мамлакат бо ҷои истиқомат дар шафати биноҳои таълимии Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон хобгоҳи замонавии донишҷӯён сохта шудааст. Бинои хобгоҳи донишҷӯён аз таҳхона, 9 ошёна ва 133 ҳуҷра бо фарогирии 800 ҷои хоб иборат буда, дар он барои истиқомат, омода кардани дарс ва фароғати донишҷӯён шароити зарурӣ фароҳам оварда шудааст.
Имконияти муосири илму касбомӯзӣ дар донишгоҳ дар доираи дастуру супоришҳои Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон танҳо ба хотири аз бар намудани донишҳои замони имрӯза, омода намудани кадрҳои баландихтисоси соҳаи тандурустӣ ва пешрафти илми тибби тоҷик фароҳам оварда шудааст.
Мувофиқи нақшаи генералӣ, бунёди маҷмааи Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон дар 2 марҳила амалӣ мешавад. Дар марҳилаи якум бинои хобгоҳи донишҷӯён, бинои асосӣ, бинои таълимии №1 ва бинои ошхона имрӯз пурра татбиқ шуд.
Дар марҳилаи дуюм сохтани биноҳои таълимии №2 ва 3, манзили истиқоматӣ барои омӯзгорон, хобгоҳи донишҷӯён, Озмоишгоҳи марказии илмӣ – тадқиқотӣ, бинои виварий, майдони варзишӣ ва ҳавзи шиноварӣ, толори лексионӣ ва бинои клиникаи донишгоҳӣ дар назар дошта шудааст.
Яке аз хусусияти муҳим дар муассисаи олии тиббӣ он аст, ки дар биноҳои таълимӣ танҳо донишҷӯёни курсҳои аз 1 то 3 таълим мегиранд, донишҷӯёни курсҳои аз 4 то 6 дар кафедраҳои клиникӣ, ки дар ҳудуди беморхонаҳои клиникӣ ҷойгир ҳастанд, фанҳои тахассусӣ — касбиро аз худ менамоянд.
Давоми бештар аз 6 сол омӯзгорони донишгоҳ дар шуроҳои диссертатсионии муассисаҳои олии касбии ҷумҳурӣ 8 рисолаи илмӣ ҳимоя намудаанд, ки аз ин 2 кори докторӣ ва 6 кори номзадӣ мебошад.
Аз соли 2017 инҷониб зиёда аз 940 таълифоти илмӣ, аз ҷумла 68-то дар маҷаллаҳои илмии Комиссияи олии аттестатсионӣ тақризшаванда, 6 монография, 4 ихтироот, 25 пешниҳоди навоварӣ, 12 китоби таълимӣ ва зиёда аз 45 дастури методӣ аз ҷониби олимони донишгоҳ ба нашр расидааст. Дар баробари ин аввалин рӯзномаи “Пайки Шифо” ва маҷаллаи илмӣ-амалии “Симурғ”-и Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон соли 2019 таъсис дода шуда, соли 2021 ба феҳристи маҷаллаҳои илмии тақризшавандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид гардид.
Бо мақсади ба роҳ мондани ҳамкории судманд бо ташкилоту муассисаҳои таълимӣ, марказҳои бонуфузи илмии ватанӣ ва хориҷӣ ба донишгоҳ муяссар гардид, ки аввалин шартномаи байналмилалии ҳамкориро моҳи апрели соли 2017 бо Донишгоҳи тиббии Синзяни Ҷумҳурии Мардумии Чин ба имзо расонад.
Аз соли 2018 инҷониб ҳамкории босамари Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон бо Мактаби байналмилалии тиббии Қирғизистон, Донишгоҳи давлатии тиббии Ал–Форобӣ, Донишгоҳи байналмилалии қазоқӣ-туркии ба номи Хоҷа Аҳмад Ясавӣ, Донишгоҳи тиббии Қарағандаи Қазоқистон, Донишгоҳи давлатии тиббии Бухоро, Донишкадаи давлатии тиббии Самарқанд, Донишкадаи давлатии стоматологии Тошканди Узбекистон, Академияи тиббии Ҷумҳурии Беларус, Донишгоҳи тиббии Павияи Италия, Донишгоҳи илмҳои тиббии Кобул, Донишгоҳи ҷаҳонии Куруши Кабири ИМА, Донишгоҳи тиббии Софияи Булғористон, Донишгоҳи давлатии тиббии Урали Ҷанубии Федератсияи Русия ва Донишгоҳи давлатии тиббии Гурҷистон ба роҳ монда шудааст.
Давоми фаъолияти донишгоҳ донишҷӯёни ин даргоҳ дар озмунҳои ҷумҳуриявӣ, илмию фаннӣ, маърифатию зеҳнӣ ва фарҳангию варзишӣ ширкат варзида, дар натиҷа 18 ҷои аввал, 22 ҷои дуюм, 27 ҷои сеюм, 13 ҷои ифтихорӣ ва 7 дипломи дараҷаи 1 ва 2-ро дар конфронсҳо ба даст овардаанд. Хусусан соли 2021 8 нафар донишҷӯ дар озмуни “Илм – фурӯғи маърифат” иштирок намуда, дар даври ниҳоӣ 2 нафар ҷойи 2-юмро соҳиб шуданд. Соли 2023 як нафар олими ҷавони донишгоҳ аз рӯи номинатсияи ихтроъкорӣ ғолиби ҷои сеюм дар озмуни “Илм – фурӯғи маърифат” гашт.
Иштироки донишҷӯён дар озмунҳои сатҳи байналмилалӣ низ назаррас аст, аз ҷумла дар солҳои 2020 — 2023 дар олимпидаи маҷозии байналмилалии муассисаҳои таълимии тиббӣ, ки дар шаҳрҳои Самарқанд, Бухоро ва Тошкант баргузор шуд, донишҷӯёни донишгоҳ ба дарёфти 4 ҷои 1-ум, 9 ҷои дуюм ва 19 ҷои сеюм ва ба мақомҳои ифтихорӣ мушарраф шудаанд.
Қобили тазаккур аст, ки хатми аввалин дастпарварони ин донишгоҳ аз соли 2022 шуруъ шудааст. Дар ин муддат 747 нафар донишҷӯён аз рӯи ихтисосҳои “Кори табобатӣ”, “Педиатрия” ва “Стоматология” Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлонро хатм намуданд, ки 79 нафарашон соҳиби дипломи аъло гардиданд.
Аз қомат афрохтани бинои асосӣ ва таълимии Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон ба симои маркази ноҳияи Данғара зебоии хосса зам гардид. Саҳн ва атрофи иншоот сабзкорӣ шуда, бо гулу буттаҳои ороишӣ ва ҳамешасабз зиннат дода шудааст.
Ҳайати омӯзгорон ва донишҷӯёни донишгоҳ дастуру ҳидоятҳои Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро сармашқи фаъолияти худ қарор дода, ин бинои муҳташами замонавиро туҳфаи арзишманди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Рӯзи дониш ва дар арафаи таҷлили 32 – солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон арзёбӣ намуданд. Устодони донишгоҳ изҳор доштанд, ки барои таъмини солимии ҷомеа аз тамоми дониш ва маҳорати касбнамудаи хеш босамар истифода менамоянд.
