Рӯзи 20 октябри соли 2021 дар Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон конфронси ҷумҳуриявии илмию амалӣ бахшида ба 30- солагии Истиқлоли давлатии Тоҷикистон ва 50-солагии Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мавзӯи “Таъмини амнияти иқтисодии давлат: ҳолати кунунӣ ва дурнамои таҳким” баргузор гардид. Дар он намояндагони вазорату муассисаҳои дахлдор, донишмандони соҳаи иқтисодиёту ҷомеашиносӣ, коршиносон ширкат варзиданд.
Ҳамоишро бо сухани муқаддимавӣ директори Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Хуршед Зиёӣ ифтитоҳ намуда, ҳозиринро хайрамақдам гуфт ва қайд кард, ки мақсади конфронси имрӯза таҳлилу баррасӣ ва арзёбии дастовардҳо ва тамоюлҳои рушди иқтисодиёти миллӣ бо мақсади ноил шудан ба амнияти иқтисодӣ мебошад, зеро ба ҳамагон маълум аст, ки таъмини амнияти иқтисодӣ яке аз масъалаҳои афзалиятноки стратегии ҳар як давлат ба шумор меравад. Ин аз ҳисоби афзудани таҳдидҳои дохилӣ ва хориҷӣ буда, на танҳо ба амнияти иқтисодӣ, балки дар маҷмӯъ, ба амнияти миллӣ хавфу хатар дорад.
Таъмини амнияти иқтисодӣ яке аз масъалаи афзалиятноки стратегии ҳар гуна давлат аст. Амнияти ягон давлати ҷаҳон, ҳатто давлатҳои бузург, ба мисли Русия, Чин, ИМА, новобаста аз амнияти дигар давлатҳо, таҳлил карда намешавад. Дар ҷаҳон давлатҳои комилан худкифо вуҷуд надоранд. Баъзе иёлатҳо саховатмандона ба табиӣ дода шудаанд сарват, дигарон технологияҳои инноватсионии бештар доранд. Аз як тараф, амнияти миллии ҳар як давлат ба зарфияти мавҷуда, мушаххасот ва ҷузъҳои қавии ин зарфият асос ёфтааст, аз тарафи дигар, онро бе ҳамкории байналмилалӣ ва тиҷорат амалӣ кардан ғайриимкон аст. Қудрати сиёсӣ, иқтисодӣ, низомӣ ва худмаблағгузории давлатҳо дар миқёси нуфузи байналмилалӣ баркашида шуда, дорои тадбирҳо ва нишондиҳандаҳои муайяни миқдорӣ мебошанд
Рушди устувори иҷтимоию иқтисодӣ, баланд шудани сатҳи некуаҳволии аҳолӣ, татбиқи бомуваффақияти сиёсати иҷтимоии давлат, таҳкими қонуният ва тартибот, ноил шудан ба ҳадафҳои стратегии ҷумҳурӣ дар соҳаи истиқлоли энергетикӣ, амнияти озуқаворӣ, баромадани кишвар аз бунбасти коммуникатсионӣ ва индустрикунонии кишвар ба ҳалли муассири мушкилоти ба миён омада вобаста аст.Амнияти иқтисодӣ чун як бахши амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун шароит ва кафолати рушди устувори иқтисодӣ дар доираи татбиқи “Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то 2030” ба ҳисоб меравад. Амнияти иқтисодӣ, ҳамчун қисми ҷудонашавандаи амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, вазъи амнияти иқтисодиёти кишвар аз таҳдидҳои дохилӣ ва хориҷӣ, ки тавассути низоми ташкилӣ ва хориҷӣ, ки тавассути системаи ташкилӣ, ҳуқуқӣ, молиявӣ, моддӣ, моддӣ, маълумот ба даст омадаанд, мебошад ва чораҳои техникӣ, технологӣ барои таъмини рушди устувори иқтисодӣ, ҳалли масъалаҳои иҷтимоӣ, субот, қонуният ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ баромад мекунад.
Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҷустуҷӯи система ва рушди устувори иқтисодиёти кишвар, беҳтар кардани системаи идоракунии давлатӣ, беҳтар намудани фазои сармоягузорӣ ва дастгирии соҳибкорӣ мебошад, ки ҳамаи чорабиниҳо дар маҷмӯъ, барои баланд бардоштани дараҷа ва сифати зиндагӣ равона карда шудааст.
Бо мақсади кам кардани таъсири таҳдидҳо ба амнияти иқтисодӣ то соли 2030, Ҷумҳурии Тоҷикистон дар назди худ мақсад гузоштааст, ки ММД-ро ба ҳар сари аҳолӣ се маротиба афзоиш дода, камбизоатиро беш аз 2 маротиба кам намуда ва ҳиссаи аҳолиро бо даромади миёна аз 22 то 50% афзоиш диҳад. Дар натиҷаи беҳтар шудани фазои сармоягузорӣ, ҳиссаи сармояи хусусӣ дар ММД бояд 5 маротиба афзоиш ёбад, саҳми бахши саноат ба маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ ба таври назаррас афзоиш ёбад, ки ин имкон медиҳад, ки Тоҷикистон ба як кишвари индустриалӣ-аграрӣ табдил ёбад.Умуман, кишвар дар марҳалаи нави рушд дар назди се вазифаи асосӣ қарор дорад: аввалан, ба даст овардани сатҳи рушди иҷтимоию иқтисодии ба кишварҳои сегменти миёна муқоисаи сатҳи даромади миёна ва сониян, таъмини устувории рушд тавассути диверсификатсия ва баланд бардоштани рақобатпазирии иқтисоди миллӣ, сеюм, тавсеа ва тақвияти синфи миёна.Мо бовар дорем, ки ҳадафи асосии ҳамоиш табодули таҷрибаи пешқадам ва дониш дар соҳаи таъмини амнияти иқтисодӣ мебошад. Умедворам, ки натиҷаҳои бадастомада барои ҳамаи иштирокчиён, пеш аз ҳама, барои таъмини амнияти иқтисодии Тоҷикистон муфид хоҳанд буд ва тавсияҳои пешниҳодшудаи судманд дар амал татбиқ хоҳанд ёфт.
Ҳамин тавр, ҳамоиш таҳти раёсати роҳбари дастгоҳи Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Умед Давлатов ба кори худ шурӯъ намуд. Дар назди ҳозирин узви вобастаи Академияи миллии илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, доктори илмҳои иқтисодӣ. профессор Лутфулло Саидмуродзода дар мавзӯи “Усули пешгирӣ дар таъмини амнияти иқтисодии кишвар”, сармутахассиси Раёсати рушди минтақаҳо ва мониторинги иҷрои барномаҳои миллаии Вазорати рушди иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон Камолиддин Бозиев дар мавзӯи “Нақши Шӯрои миллии рушди назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар таъмини амнияти иқтисодии кишвар”, ходими калони илмии Пажӯжишгоҳи иқтисод ва демографияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Уктам Абдухолиқов дар мавзӯи “Ҷинояткорӣ, чун омили таъсиррасон ба амнияти иқтисодии Тоҷикистон”, ходими пешбари илмии Пажӯжишгоҳи иқтисод ва демографияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Баҳодур Маҳкамов дар мавзӯи “Рушди саноати Тоҷикистон, чун омили таъмини амнияти иқтисодии кишвар”, номзади илмҳои иқтисодӣ, дотсент, мудири кафедраи иқтисодиёти байналмилалии Донишгоҳи технологии Тоҷикистон Мадина Азимова дар мавзӯи “Тамоюлҳои муосири рушди бозори меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар қаринаи амнияти иқтисодӣ”, номзади илмҳои иқтисодӣ, дотсенти кафедраи молия ва қарз дар КАС-и Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон ба номи Шириншоҳ Шоҳтемур Алишер Бобоев дар мавзӯи “Фазои сармоягузорӣ ва таъсири он ба ҷалби сармояи хориҷӣ”, номзади илмҳои иқтисодӣ, дотсент, мудири кафедраи ташкил, интиқол ва идора дар нақлиёти Донишгоҳи техникии Тоҷикистон Раҳмиддин Саломзода дар мавзӯи “Рушди комплекси нақлиёт ва аҳамияти стратегии он дар таъмини амнияти иқтисоди кишвар, мутахассиси пешбари Раёсати таҳлили масъалаҳои макроиқтисодии Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Гулафзо Салимова дар мавзӯи “Хусусиятҳои стратегии таъмини амнияти иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон” суханронӣ намуданд ва ба саволҳои иштирокчиёни ҳамоиш посухҳои қаноатбахш доданд.
Сипас пиромуни маърӯзаҳо дар фазои озод мубодилаи афкор, саволу ҷавоб ва изҳори назар сурат гирифт.
Дар охир конфронси ҷумҳуриявиии илмию амалӣ резолютсия қабул намуд. Дар он аз ҷумла омадааст:
–Амнияти иқтисодӣ чун як бахши муҳимми амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчун шароит ва кафолати рушди устувори иқтисодӣ дар доираи татбиқи “Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то 2030” мебошад. Бояд хотиррасон кард, ки амнияти иқтисодӣ қисми ҷудонашавандаи амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Система ва рушди устувори иқтисодиёти кишвар, беҳтар кардани системаи идоракунии давлативу фазои сармоягузорӣ ва дастгирии соҳибкорӣ, боло бурдани сатҳ ва сифати зиндагии мардум ҳадафи иҷтимоии давлат мебошанд.
Мақсади конфронси ҷумҳуриявии илмию амалӣ таҳлилу баррасӣ ва арзёбии дастовардҳо ва тамоюлҳои рушди иқтисодиёти миллӣ бо мақсади ноил шудан ба амнияти иқтисодӣ мебошад. Таъмини амнияти иқтисодӣ яке аз масъалаҳои афзалиятноки стратегии ҳар як давлат аст. Ин аз ҳисоби афзоиши таҳдидҳои дохилӣ ва хориҷӣ мебошад, ки хавфро на танҳо ба амнияти иқтисодӣ, балки дар маҷмӯъ, ба амнияти миллӣ зиёд мекунад.
Дар робита ба ин, Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон конфронси ҷумҳуриявии илмӣ-амалиро бо мақсади баррасӣ ва арзёбии баъзе аз масъалаҳои муҳимми таъмини амнияти иқтисодиро ташкил намуд. Дар кори конфронс вазорату муассисаҳои марбутаи давлатӣ, марказу пажўҳишгоҳҳои илмию тадқиқотӣ, донишмандону коршиносон ширкат варзиданд.
Шумораи умумии иштирокчиёни ҳамоиш 50 нафарро ташкил дода, 8 маърӯзаи илмӣ шунида шуд. Иштирокчиёни ҳамоиш масъалаҳои зеринро мавриди таҳлилу баррасӣ ва арзёбӣ қарор доданд:
–амнияти иқтисодии Тоҷикистон: вазъи кунунӣ, таҳдидҳо ва дурнамои
рушд;
ҷинояти иқтисодӣ ҳамчун таҳдид ба амнияти иқтисодӣ;
–системаи амнияти иқтисодии корхона ва мушкилоти арзёбии хавфҳои иқтисодӣ;
–ташаккул ва рушди бозори меҳнат ҳамчун омили таъмини амнияти иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
–хусусиятҳои соҳавии таъмини амнияти иқтисодӣ ва рушди устувори бахшҳои муҳимми иқтисодиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон;
–таъсири фазои сармоягузорӣ ба амнияти иқтисодии давлат;
–маориф ва таъсири он ба ташаккули сармояи инсонӣ: воқеиятҳо, дурнамо ва таҳдидҳо ба амнияти иқтисодии давлат;
–мушаххасот ва робитаи амнияти иқтисодӣ ва рушди комплекси нақлиётии кишвар;
–амнияти энергетикӣ дар системаи амнияти иқтисодӣ ва миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Ҳангоми баррасиҳои илмӣ пешниҳодҳои зерин манзур карда шуд гардиданд:–васеъ намудани доираи таҳқиқот доир ба амнияти иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон;–таҳияи пажӯҳиш дар самти меъёрҳои амнияти иқтисодӣ дар сатҳи давлатӣ;–гузаронидани ин пажӯҳиш аз рӯйи арзишҳои ҳадди тасдиқшудаи нишондиҳандаҳои мақсадноки амнияти иқтисодӣ;– таҳияи дурнамо ва стратегияҳои дар асоси арзишҳои ҳадди аққали нишондиҳандаҳои амнияти иқтисодӣ ташаккулёфта бояд ба муайян кардани омилҳое равона карда шавад, ки ба ноил шудан ба меъёрҳои мақсадноки амнияти иқтисодӣ халал мерасонанд ва чораҳои рафъи ин омилҳои манфиро пешбинӣ кунанд;–ҳавасмандгардонии пажӯҳиши илмӣ, ки ба арзёбӣ ва ҳифзи амнияти иқтисодии ҷумҳурӣ нигаронида шудаанд.Бо мақсади татбиқи амалии хулосаҳо ва пешниҳодҳо, маърӯзаҳо, ки шунида ва муҳокима карда шуданд, иштирокчиёни конфронс:– зарур мешуморанд, ки иттилоот доир ба конфронс дар ВАО, махсусан дар маҷаллаҳои илмию назариявӣ, нашр карда шавад. –муколамаи доимии мақомоти ҳокимият ва идоракунии давлатӣ, аз як тараф ва ҷомеаи илмӣ ва донишгоҳӣ, аз тарафи дигар, дар бораи самаранокии системаи ниҳодҳои таъмини амнияти иқтисодӣ дастгирӣ ёбанд;–дар заминаи Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил ва баргузории Конфронси ҳарсолаи байналмилалии илмию амалӣ барои баррасӣ ва арзёбии мушкилоти амнияти иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соҳаҳои гуногунии хоҷагии халқ бо васеъ кардани мавзӯъҳо ва ҳайати иштирокчиён.Конфронси ҷумҳуриявии илмию амалиро директори Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Хуршед Зиёӣ ва муовини директори Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Саодат Ҷӯрахонзода натиҷагирӣ ва ҷамъбаст карда, изҳори умед намуданд, ки нишасти илмию амалии мазкур барои боз ҳам беҳтар гардидани таъмини амнияти иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон мусоидат хоҳад кард.
Ҳамоиш дар рӯҳияи самимият, ҳусни тафоҳум ва муколамаи созанда доир гардид.
Хадамоти матбуотии
Маркази тадқиқоти стратегии
назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон
